Rafael Santi - Madonna Sykstyńska

Madonna Sykstyńska – Obraz znajduje się w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie.

Główną treść obrazu tworzy tytułowa Matka Boża z Dzieciątkiem, wraz z adorującymi ich papieżem Juliuszem II ukazanym tutaj jako św. Sykstus, oraz św. Barbarą. Stąpają oni po niebiańskich chmurach, które nie tylko stanowią jednoznaczną treść (zarazem nowa formuła ikonograficzna – umieszczenie postaci świętych na niebie w dosłownym znaczeniu), ale także budują wielowymiarowość kompozycji. Wszakże postacie są ukazane mniej więcej na tym samym planie, na tle niebiańskiej przestrzeni, którą tworzą eteryczne anioły, kompozycja ta jest na wskroś dynamiczna, co podkreślają nie tylko ukośnie padające światło i pozy Świętych, ale także ukazanie ruchu wiatru, co najlepiej widać na szatach Marii.

Wrażenie teatralności i monumentalności dodaje obramienie obrazu z obu stron storami oraz ukazana na samym dole "scena" na której leży papieska tiara. Mimo iż zachowana jest tu charakterystyczna, klasyczna formuła (znał ją m.in. Leonardo da Vinci), którą preferował Rafael – trzy postacie "wpisane w trójkąt", Rafael dzięki umieszczeniu postaci w przestrzeni niebiańskiej osiągnął pewien krok w swojej twórczości – tworząc nowe formy kompozycji, która będzie miała apogeum w obrazie pt. Przemienienie Pańskie.

Bardzo ciekawa jest relacja pomiędzy poszczególnymi postaciami. Znajdujące się na pierwszym planie dwa aniołki mają silny kontakt wzrokowy ze św. Barbarą, adorujący wraz z nią św. Sykstus, skupia się wzrokowo wyłącznie na Marii i Chrystusie. Ci z kolei, zwracają się wyłącznie do widza.

Nie ma pewności co do początkowej historii dzieła. W 1513 roku zmarł papież Juliusz II. Najprawdopodobniej obraz ten miał być umieszczony koło tumby papieża, na co może wskazywać treść i forma obrazu. Św. Sykstus był patronem rodziny Della Rovere, z której pochodził Juliusz II, opierające się dwa aniołki mogły stanowić integralną kompozycję z nagrobkiem. Obraz został zamówiony przez mnichów benedyktyńskiego klasztoru San Sisto w Piacenzie, jako część nastawy ołtarzowej. W latach trzydziestych XVIII w. elektor Saksonii i król Polski August III Sas zakupił ten obraz. W roku 1754 umieścił w powstającej w Dreźnie Gemäldegalerie.